Notatki komiwojażera

Szolem Alejchem, właściwie Salomon Rabinowicz (ur. 1859 w Perejasławiu, zm. 1916 w Nowym Jorku) – żydowski pisarz, jeden z klasyków literatury pięknej w języku jidysz. Jego twórczość obejmuje powieści, zbiory opowiadań, dramaty, humoreski, felietony, książki dla dzieci. Najbardziej znany utwór to powieść Dzieje Tewji Mleczarza, na podstawie którego powstał musical Skrzypek na dachu.

Pisarz był związany z ruchem syjonistycznym. Oprócz działalności pisarskiej zajmował się też rozlicznymi interesami. Na skutek niewłaściwych inwestycji w 1890 r. stracił cały majątek i w obawie przed wierzycielami uciekł z Rosji. Przez dłuższy czas podróżował po Europie, żeby po kilku latach powrócić do Rosji. Przeżył pogrom w Kiszyniowie. Gdy zachorował na gruźlicę, przez kilka lat przebywał w różnych uzdrowiskach w Europie. Po wybuchu I wojny światowej wraz z rodziną wyemigrował do Stanów Zjednoczonych. Mieszkał w Nowym Jorku, na Lower East Side na Manhattanie.

„Notatki komiwojażera to świetna bezspornie książka. (…) W tych czasami beztroskich na pozór, »obiektywnie« kreślonych obrazkach zamilkłej przeszłości Żydów, zawsze pod powłoką prostych i trafiających do przekonania słów, znajdujemy smutek tragicznego narodu. Mieszkaliśmy z tym narodem przez wiele wieków pod jednym dachem, znaliśmy go tak mało i widywaliśmy go w bardzo wypaczonych zwierciadłach.
Notatki komiwojażera tę przede wszystkim mają wartość, że przy całym swoim prostym i bezpretensjonalnym artyzmie są zawsze prawdziwe”.

(ze wstępu Jarosława Iwaszkiewicza)